جنگ واژه ای است که از آن خشونت و زنندگی تراوش کرده و تهوع و تعفن در لحظه به لحظه ی آن زایش می کند. جنگ ممکن است برای احقاق حقوق یک حاکمیت یا ملت یا جمعیتی اتفاق بیفتد اما اسراری در آن وجود دارد که هرگز برملا نمی گردد و این اسرار را ادبیات جنگ ساماندهی و پایش ننموده و در قبال آن رسالتی ندارد.

ادبیات جنگ حالت های عاطفی آنرا برجسته و کیفیت های جنگ را توجیه و برای خسارت های عاطفیِ خشونت آمیز آن پا به عرصه ادبیات گذاشته و با سبک و سیاق میدان جنگ، عرصه ادبیات و حتی هنر را در می نورد و در این راستا گاها آثار فاخر و شریفی پدید می آورد که رزمندگان در میدان نبرد کمتر دیده اند.

این نگرش در عرصه ادبیات و هنر به مراتب نافذتر می باشد. شاید یکی از دلایل آن این باشد که ادبیات و هنر مسئولیتی در قبال راست و دروغ آن نداشته و صرفا به پالایش و غربال اخلاقِ عاطفی و اسطوره های جنگ پرداخته و شاهکار ادبی غیر مسئولانه خلق می نمایند.

ادبیات به چهره نیکو و فاخر جنگ پرداخته و هرگز به هزینه ها و خسارات غیرقابل جبران و خشونت های ویرانگر آن نمی پردازد و در این راستا مسئولیتی را نمی پذیرند در حالی که خسارات و آسیب های وارده از جنگ یک روی این سکه ” دو رویه ” می باشد به همین انگیزه ادبیات پشتوانه قابل اتکا و مطمئنی برای جنگ یا دفاع مقدس نمی باشد .

همان گونه که در نبرد ستودنی رزمنده های دلاور ایران در خلیج فارس با آمریکایی ها و خسارات وارده چند صد میلیون دلاری به سکوهای نفتی ایران و یا خسارات وارده در جنگ تحمیلی سخنی به میان نیامد و هیچ مخاطبی را اقناع نکرد و هیچ ادیبی هم پرسشی نداشت.

کتاب های زیادی در ارتباط با دفاع مقدس به رشته تحریر در آمده است اما هیچکدام از آنها رزمندگان و یادگاران آن دوران و کهنه سربازان را اقناع و خشنود ننموده و رزمندگان آنقدر که با روز شمار جنگ و تاریخ پرفراز و نشیب آن ارتباط برقرار کرده و لذت می برند با هیچ آثار هنری، سینمایی و دیداری ارتباط برقرار ننمودند. زیرا تاریخ روز شمار جنگ بدور از هرگونه برداشت و سلیقه فردی بوده و رزمندگان و کهنه سربازان را به آن زمان و مکان برده تا با اشک و لبخند خاطره بازی نمایند.

گذشته ها و تاریخ را باید باور داشته و با نیم نگاهی به پشت سر، آینده را دید و با تعقل و تدبر آنرا ساخت.

سرهنگ مهندس جانباز
ایرج زیودار