×

منوی بالا

منوی اصلی

دسترسی سریع

اخبار سایت

true
true

ویژه های خبری

true
    امروز  جمعه - ۱۰ فروردین - ۱۴۰۳  
true
true
سنگ و لر: یاداشتی از  دکتر حسن رضا یوسفوند


فرهنگ، عام است ولی خاص است. عام از این منظر که همه جوامع دارای فرهنگند و خاص از این منظر که هر جامعه و قومی بر مبنای وضعیت جغرافیای محل سکونت و تبادلات فرهنگی با همسایگانش و دیگر عواملی که باعث تغییرات فرهنگی می شود وضعیت خاصی پیدا می کند که از آن به نام فرهنگ خاص یاد شود. فرهنگ لرستانی اعم از لر و لک در بستر تاریخی خود هم از این وضعیت مستثنی نبوده و نیست، به همین دلیل این فرهنگ که به نام فرهنگ لرستانی از آن نامبرده می شود تجربه ای یک روزه نبوده که یک روزه بخواهند آن را تغییر دهند، بلکه این فرهنگ حاصل آزمون و خطاهای بسیاری بوده که هر کدام از آن عناصر یک باور نهفته در بطن خود را دارد و یادگاری است که افکار و اداب و رسوم مردمان روزگاران خیلی دور لرستان را به تصویر می کشد. اینکه موضوع سنگ در لرستان را بدون توجه به تاریخ و فرهنگ لرستان در محک آزمون بگذارند و در مورد آن قضاوتها و نتیجه گیر های ناسنجیده ای بکنند و حکم به توحش یا خشونت یک جامعه شود از لحاظ علمی رد و مورد انتقاد بسیاری از صاحب نظران فرهنگی است. یک عنصر فرهنگی کهن را باید در بافت فرهنگی خود مطالعه و به پژوهش و اظهار نظر و به قضاوت در مورد آن پرداخت. البته از این دست اشتباهات نیز مردم شناسان بزرگی چون مورگان مرتکب شده اند که بر مبنای فرهنگ زمانه خود به دسته بندی از فرهنگهای مختلف پرداخت و گروهی از فرهنگها یا جوامع اولیه ها را وحشی خواند، در مقابل آن لوی اشتروس در مطالعات خود نشان داد که آن جنبه های از فرهنگ حتی اقوام ابتدایی حامل مقوله های بسیار پیچیده فرهنگی است که به سادگی درک آن امکان پذیر نیست.

سنگ در فرهنگ لرستان جایگاه خاصی داشته و دارد چرا که محیط زاگرس کوهستانی و سنگی است و سنگ کاربردهای بسیاری برای آنان داشته هم در خانه سازی از آن استفاده می کردند و هم وسیله تفریح و سرگرمی و یک ابزار انسجام اجتماعی و فرهنگی بوده است. دال پلان یا دال پلون( برخی آن را ناآگاهانه دال پران می گویند) به عنوان یک بازی انسجام بخش کارکردی برای قوم لر همچون دعای باران (در مناطق مرکزی ایران) کارکرد مثبتی داشته است. در جامعه که دام و چرای آن و کشاورزی آن وابسته به باران بوده و برای بارش آن در فصل پاییز و بهار لحظه شماری می کردند، افراد با بازی دال پلون در حقیقت یک مراسم عبادی انجام می دانند که از خدا می خواستند به مانند انکه تیر آنان به هدف می خورد و جرقه می دهد در آسمان رعد برقی به وجود بیاید و پله آب از آسمان باز شود. به عبارتی دیگر باران ببارد.(امروز در فرهنگ لکی هم به سد، پله می گویند) که از طریق آن زمین سیراب گردد و روح به زمین باز گردد. اما در این بازی فرد لرستانی نه به مانند کنشگری منفعل بلکه به عنوان یک کنشگر فعال عملی مقدس را انجام می داده است که در آن روحیه خود را نمی بازد بلکه قدرت خود را افزایش و مقاومت او در برابر ناملایمات روزگار بیشتر می شود. اینکه امروزه می گویند فرد لر مقاوم است وتحمل بسیار دارد ریشه ای فرهنگی دارد که یک عنصر اساسی آن همان سنگ است.

لذا اینکه فرهنگ استفاده از سنگ را در تاریخ لرستان نشان از خشونت آنان بدانیم به نظر نادرست است. البته از سنگ هم استفاده های نادرستی می شود، مثلا با آن می شود کسی را زخمی کرد و حتی کشت که این ویژگی فرهنگی غالب لرستان نیست، بلکه یکی از هزاران ابزاری است که از طریق آن در اکثر جوامع انسان کشته و زخمی می شود. اینکه چرا موضوع سنگ در لرستان برساخت می شود نیاز به تحلیل های عمیق تر دارد./انتهای پیام

false
true
false
false
  1. رباطی

    عالی بود

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید

- کامل کردن گزینه های ستاره دار (*) الزامی است
- آدرس پست الکترونیکی شما محفوظ بوده و نمایش داده نخواهد شد


false