یلدا یا همان شب چله از نظر تاریخی قدمتی بلند در تاریخ ایران دارد، آیین های ایرانی را بایستی ستون فقرات فرهنگ قلمداد کرد. پیوستگی فرهنگی و اتحاد همیشگی ایران و ایرانی مدیون برگزاری همین آیین های اصیل می باشند.
آنچه در مورد آیین های پاک و مردم محور ایرانی باید بگوئیم، آیین های وحدت آفرین می باشند. در آستانه برگزاری شب چله، همه ی ایران به رنگ ایران می شود رنگ اصالت، تمدن، فرهنگ و تاریخ، چقدر زیباست این رنگی که ریشه دارد و ریشه اش مملو از اندیشه های ناب و انسانی است.
کارکرد دیگر این آیین های اصیل، ارتباط موضوعی و محتوایی آنها با خرد و اندیشه است در متن نوشتار بیشتر به این موضوع می پردازیم.
سومین کارکرد آیین های ایرانی، شادی و نشاطی است که در جامعه و خانواده ها، جاری و ساری می گردد.

یلدا واژه ای سریانی است که به معنای تولد می باشد، زیرا در این شب ایزد مهر، تنها ایزد زمینی متولد می شود. قدیمی ترین سند مربوط به ایزد مهر یا میترا مربوط به ۱۴۰۰ سال پیش از میلاد است، مهر خدای پیمان ها، خدای نظم، خدای جنگ، ناظر پیمان میان مرد و زن ( پیمان ازدواج ) و … بوده است.
پیروان خدای مهر را مهرپرستان خوانده اند و مهر پرستی آیین رایج دوره ی اشکانیان (۲۴۷ پیش از میلاد تا ۲۲۴ بعد از میلاد ) بوده است. میترائیسم یا همان مهرپرستی دارای هفت مرحله ی عرفانی به شرح ذیل بوده است:
۱- کلاغ یا همان پیک بوده که خدمتکاران مهرابه محسوب می شده اند.
۲- مرحله ی دوم کرکس یا همان نامزد نام داشته است این مرحله به مرحله ی پوشیده نیز معروف بوده است.
۳- مرحله ی سوم جنگی یا همان سرباز بوده است به کسانی که از مرحله ی دوم به مرحله ی سوم ورود می کرداند یک حلقه می داده اند که حلقه ی نامزدی برگرفته از همین رسم است.
۴- مرحله ی شیر که شیر نام داشته است شیر حیوان ایرانی که نماد قدرت و ابهت بوده است.
۵- پارسی که مرحله ی آزادی و آزادگی بوده است.
۶- مرحله ی خورشید بوده است.
۷- مرحله ی پدر بوده است.
آیین میترائیسم از طریق سپاهیان جنگی، سفیران و درباریان، پیشه وران و مبلغان از راه آسیای صغیر و ارمنستان به غرب نفوذ کرد، نفوذ مهرپرستی در غرب بصورتی بود که در قرون اول و دوم میلادی از بزرگترین آیین های روم بود و رقیب دین مسیحیت به حساب می آمد. مراسماتی مانند تعمید، صیام و رسم خوردن آب و نان دسته جمعی از جمله تاثیرات میترائیسم بر دین مسیحیت است، حتی میلاد حضرت مسیح نیز از تولد مهر اقتباس شده است. روز تعطیلی و عبادت مسیحیان که روز یکشنبه می باشد همان روز آفتاب است خاص عبادت ایزد مهر بوده است.

اما جشن یلدا به خاطر این است که روز اول از ماه دی، یک دقیقه به طول روز اضافه می شود ، نور و روشنایی از دیدگاه ایرانیان از مظاهر نیک و موافق ایزدی بوده اند و با خرد و دانش و دانایی مرتبط بوده اند. بنابراین ایرانیان به پاس نور و روشنایی این شب را جشن می گیرند زیرا فردای این شب که روز اول دی است و دی همان دادار و آفریدگار می باشد و در این روز ، یک دقیقه به طول روشنایی اضافه می گردد. ایرانی ها با برگزاری مراسم در شب چله یا همان یلدا می خواهند خود را سرگرم کرده تا شب و تاریکی بزرگترین شب سال را زایل ساخته و به پایان ببرند.

ایرانیان در این شب از انار و هندوانه استفاده می کنند زیرا داخل این دو برنگ سرخ است و سرخی و قرمزی همان رنگ آتش است. البته تفال به کتاب حضرت حافظ نیز در این شب رایج است. شاهنامه خوانی نیز در این بزرگترین شب سال، معمول و مرسوم شده است.
درفرهنگ اصیل ایرانی همواره دانش، خرد و دانایی پاس داشته شده اند و تاریکی جهل و نادانی از مظاهر اهریمن بوده اند. معماری زور خانه و اخلاق پهلوانی و عیاری (ایاری)، برافروختن شمع در آرامستان ها، حلقه ی ازدواج و… نیز برگرفته از آیین مهرپرستی می باشد.

از دیدگاه ایرانیان سرانجام پیروزی از آن خوبی ها، مظاهر اهورایی و پاکی ها می باشد زیرا نور و دانایی می تواند جهل و نادانی را زایل بسازد و از بین ببرد. تمدن، فرهنگ و تاریخ ایران، مملو از اندیشه های نابی است که نشان از خرد و دانایی مردمان این سرزمین همواره ماناست. ایران سرزمین خوبی ها، عشق، زندگی، شادی ها، همنوع دوستی، صلح و آرامش، حوادث و تحولات، آیین ها، رنگ های زیبا، کوههای برافراشته، چشمه ساران روان، مردان و بانوان نیک سرشت، رازها و سازها، گنج ها و رنج ها و جغرافیای اقتدار و ابهت مردم بزرگ این سرزمین همیشه ماندگار است.
آیین های پاک ایرانی، وحدت آفرین، انسان محور و در جهت نشاط و شادی خانواده ها و جامعه هستند و بی جهت نیست که در منابع کهن تاریخی آمده است، ایران روزگاری نام کل جهان بوده است. آخرین چله ی (یلدا) قرن بر همه ی مردمان جغرافیای فرهنگی ایران خجسته باد./ انتهای پیام