رُخدادها، حوادث و اتفاقات در عرصه‌های اجتماعی چه آنهایی که خاستگاه بشری داشته‌اند و چه آنهایی که رستنگاه و عاملشان طبیعی و غیر بشری بوده است؛ مضرات و منافعی بعضاً متفاوت را بدنبال داشته است و تاریخ بشر مملو است از این دست حوادث بزرگ با شعاعِ و همه‌گیری جهانی اعم از جنگهای مختلف که ریشه‌ی همه‌ی آنها بشر و یا حادثه‌هایی همچون سیل، زلزله و بیماری‌های واگیردار که عامل و منشاء آنها طبیعت بوده و هر کدام از این قبیل مسائل تبعات منفی و مثبتی را بدنبال داشته است؛ مرگ میلیون ها انسان‌ ‌و از بین رفتنِ بافت و چهره زندگی بشریت از جمله این اتفاقات است.

جنگهای جهانی اول و دوم و دیگر منازعات فیمابین دولتها که منجر به از بین رفتن انسانهای بیشماری شده است و یا بیماریهایی همچون حصبه، وبا، سل، آنفولانزا، ایدز و …‌ از شواهد این مطلب است و اخیراً ویروسِ ” کرونا ” که اگر گمانه‌های برخی افراد، مبنی بر دست داشتن بشر در تولید و انتشار این ویروس درست باشد، باید آن را ” جنگ جهانی سوم ” دانست.

کرونا، جهان را در هم نوردید و بشرِ هزاره‌ی سوم را با آن همه طمطراق و ‌پیشرفت های خیره ‌کننده در حوزه‌ی پزشکی، به زانو درآورده و با سرعت زیاد مرزها را در هم نوردید و مرگ هزاران هزار از انسانها بویژه کادر درمان و پزشکان که هریک سرمایه‌ای کم نظیر برای جامعه‌ی خود هستند، را باعث شد.
اقتصاد کشورها را به رکود کشاند، معیشت مردم به چالش بزرگی تبدیل گردید، شعاع خط فقر را گستراند. فقرا را به خط مرگ نزدیک و قشر متوسط جوامع را به تنگدستی کشاند، آموزش را به مشکلات عدیده‌ای مواجه ساخت، خیلی از کسب و کارها را به تعطیلی کشاند، اجتماعات و مراودات اجتماعی را تعطیل و یا محدود ساخت و صدها عوارض دیگر که پرداختن به همه‌ی آنها در حوصله‌ی این نوشتار نیست.

اما در مقابل، کرونا باعث شد تا شاهد دستاوردهای خوبی باشیم از آن جمله:

• توجه جدی به رعایت اصول بهداشتی و عمل به آنها، تغییر در سبک زندگی مردم و پرهیز از برخی عادتها در مراودات‌ مردم، اتکاء بر توانمندیهای داخلی در حوزه‌ی سلامت و بهداشت و آموزش و تلاش دانشمندان همه‌ی کشورها برای فائق آمدن بر این ویروسِ منحوس و هزاران دستاورد دیگر.

رویکرد جدید آموزش و پرورش و دیگر سیستم‌های آموزشی کشور به فضای مجازی و بهره‌مندی از ظرفیتِ تکنولوژی رسانه‌ها در امر آموزش به جهت عدم شیوع ویروس کرونا، از مهمترین دستاوردهای آن بود، هر چند می بایست این رویکرد را به موازات پیشرفتهای موجود در عرصه‌ی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، خیلی وقت پیشتر، اتخاذ می گردید. تصورش را بکنید فردای پس از شکستِ ویروس کرونا و کشف واکسن آن، چهره‌ی آموزش و پرورش چگونه خواهد بود؟

• آیا استمرار همان شیوه‌ها و تاکتیک‌های آموزشی به سبکِ گذشته جواب خواهد داد ؟
• آیا فضای مدرسه با آن همه مسائل ریز و درشتش که اتفاقاً یکی از مواردی است که آسیب شناسان حوزه‌ی تعلیم و تربیت، همواره از آن بعنوان یکی از چالش‌های سیستم آموزشی یاد می‌کنند، باز می تواند محملی برای انتقال آموزه‌ها باشد؟
  شاهد این مطلب را در گریزان بودن دانش‌آموزان از فضای مدرسه، جستجو کنیم و خوشحالی دانش‌آموزان در تعطیل شدن مدرسه به دلائل مختلف را تجسم کنیم.
• آیا برای انتقال مفاهیم نوینِ آموزشی، استفاده از ظرفیتهای جدید، ضروری نیست؟
• ترویج و تعمیقِ آموزه‌های تربیتی که به یُمن وجود منابع سرشار و غنی قرآنی و دیگر متون دینی، در صورت بهره‌وری از شیوه‌های جذاب در آموزش آنها برای جوانان، نباید در دستور کار متولیان قرار گیرد؟

کشورهای پیشرفته و توسعه‌ یافته در استفاده از زیرساخت‌ها و فناوری‌های نوین در حوزه‌ی اینترنت، در امر آموزش و حتی فوقِ برنامه های آموزشی، فرهنگی، اردوی و تربیتی نهایت استفاده را برده است.

اما متاسفانه این موضوع آنگونه که باید، هنوز در دستور کار دستگاههای آموزشی کشور قرار نگرفته است و تنها میتوان به گنجاندن یک واحد درسی تحت عنوان ” سبک زندگی و سواد رسانه‌ای” در برنامه‌ی درسی مدارس متوسطه اشاره کرد که برخورد با این درس خود حکایت دیگری است. معلمین، دانش‌آموزان و دیگر اولیاء مدارس آنگونه که شایسته باشد در امر استفاده از ابزارهای نوین آموزشی و پرورشی بویژه اینترنت و … الفت و آشنایی خوبی ندارند و با این فضا تقریبا ناآشنا هستند.
به نظر میرسد فرصت مغتنمی است تا آموزش و پرورش رویکردی نوین را اتخاذ و راهکاری جدید در بکار گیرد و برای تحقق این مهم به نظر میرسد:
۱- نهاده های حاکمیتی بویژه مجلس برای تبیین و تقنیین قوانین مورد نیاز و دولت برای تمهید زیر ساخت‌هایی همچون گسترش و توسعه پهنای باند اینترنت و استفاده‌ی رایگان یا ارزان قیمت اینترنت در فرآیند آموزش برای معلمین، دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان و دانشگاه فرهنگیان در امر آموزش های کاربردی دانشجو معلمانی که در آینده وارد بستر نظام آموزش و پرورش می شوند.
۲- از آنجایی که وزارت آموزش و پرورش از حیث اعتبارات توان آن را ندارد تا بستر اینترنت را در مناطق محروم بویژه در روستاها گسترش دهد، به نظر میرسد نهادهای مالی دیگری که الحمدلله در جریان کمک رسانی در عرصه‌های متعدد به مردم خوب عمل کردند، در این حوزه ورود پیدا کرده و مدارس مناطق محروم و لازم التوجه را تجهیز نمایند.

نگاه کلیدی به آموزش و پرورش از جانب رهبر معظم انقلاب به جهت کاربرد حیاتی و اساسی آن یعنی تربیت و پرورش نیروی کارآمد و متدین و انسانهای خداباور؛ این ضرورت را به ذهن متبادر می‌سازد که دستگاه تعلیم و تربیت را محصور در وزارتخانه‌ای با محدودیت‌ها و تنگناهای بیشمار مالی و دیگر منابع اساسی ندانیم و آن را به یک دغدغه‌ی ملی و حاکمیتی تبدیل کنیم./ انتهای پیام