روسایی علی الاصولی هستند که تصور می کنند مدیریت، معجونی از مقادیری اصول، معیارها و خصایص است! تصورات این روسا در واقع بقایای جستجوی چند قرنه ی بشر است که بیهوده تلاش می کند به مدد ضوابط و اصول آماده و دمِ دست، قدرت رهبری ایجاد نمایند. برای نویسنده، هم اعتبار این نوع اصول و ضوابط مورد تردید است، هم سودمندی آن ها! نویسنده با ویکتور تامپسون مولف کتاب «سازمان جدید» هم عقیده است که می گوید: « هر چند که جامعه شناسان عموماً ثابت کرده‌اند که چیزی به نام خصیصه رهبری یا صفت مشخصه رهبری وجود ندارد و رهبری بستگی به موقعیت و شرایط اجتماعی و ماهیت مشکلات و ویژگی های مردم و طبقات جامعه در مقطع زمانی معین دارد، با این همه، موسسات، مدیریت و بعضی از اشخاص هنوز تلاش می‌کنند که با ادامه دادن این نوع مطالعات، خصایص و ویژگی های مدیران موفق را بیابند و تجزیه و تحلیل کنند»

همچنان که قبلا اشاره شد، بسیاری از اصول مدیریت فی نفسه معتبر و با ارزش است. ولی آنچه ارزش واقعی این اصول را تعیین می کند، خود جزو این اصول نیست، بلکه از مقوله دیگری است. این عامل تعیین کننده ی «خارجی» در بیشتر موارد چیزی جز نحوه اجرای اصل مورد نظر نیست. مثلا می گوییم که: «اخذ تصمیم باید به موقع و به مورد باشد» این اصل به خودی خود بی‌نقص است، ولی چطور می‌توان به موقع و به مورد تصمیم گرفت؟ اصل بعدی هم که می گوید: « برای اخذ تصمیمِ درست و منطقی و بجا باید کلیه عوامل انسانی و مادی موثر در مورد را بررسی و ارزیابی کرد» کمک چندانی نمی کند، چون باز هم معلوم نیست که این عوامل موثر را چگونه می توان دریافت و سنجید؟

یکی از بهترین کتاب هایی که در این زمینه می‌توان مطالعه آن را توصیه کرد کتاب «تعارض اصول » تالیف لاورنس لاول است. در این کتاب که ثمره دوران درخشان رهبری او در سِمتِ ریاست دانشگاه هاروارد است، لاول می نویسد: « اعتبار آنچه به عنوان یک اصل مسلم و آزموده پذیرفته شده، غالباً بستگی دارد به شرایط خاصی که این اصل در آن شرایط به درستی اعمال شده است. همین اصل معتبر می‌تواند در شرایط متفاوت غیر موثر و یا حتی بی اعتبار شود. با این همه برای ما دشوار است که علیرغم وقوف به این حقیقت، از این اصل مسلم و سایر اصول مشابه دل بر کنیم.

طرز تشخیص مدیر علی الاُصولی:

افکار و رفتار خود را به خصوص در مراحل تصمیم گیری بررسی کنید. اگر در مواقع دشواری و هنگامی که در جستجوی راه حل مشکل معینی هستید تمایل شما آن است که کندوکاو کنید و چیزی را پیدا کنید که بتوانید بر مبنای آن عمل کنید و مثلاً به دنبال اصل شاخصی می گردید که به تصور شما می تواند توجیه کننده عمل و عکس العمل شما باشد، در آن صورت به احتمال قوی بیش از اندازه علی الاصولی هستید.

طرز معالجه مدیر علی الاُصولی:

بی پرده باید گفت بیماری علی الاصولی، بغرنج تر از آن است که با یکی دو نسخه قابل علاج باشد. اگر مصمم به معالجه خود هستید، لازم است که با دقت و حوصله و صمیمیت تمام اعتقادات و افکار خود را مدون کنید و روی کاغذ بیاورید و بعد چکیده فلسفی هر یک را با مراحل مختلف زندگی خود مقابله کنید و بسنجید. توجه کنید که تا چه حد معتقدات و اندیشه های شما با اعمال روزانه‌تان مطابقت دارد. خواهید دید که راه‌حل هر مشکل به نحو بارز از افکار و اعتقادات شما مایه می گیرد. به عبارت دیگر، آخرین کلام و خط‌مشی نهایی نتیجه تمایلات باطنی و ذهنی شماست، نه زاییده اصول و ضوابط یا صفات مشخصه ای که شما در طلب آنها بوده اید./ چارلز آستن/ انتهای پیام