ثبت جهانی غارهای پارینه سنگی درّه خرم‌آباد اتفاق خوبی است که این روزها مایه خرسندی و خوشحالی همه لرستانی‌ها و بلکه ایرانیان شده است. ثبت قدیمی‌ترین زیستگاه بشری در دنیا با قدمت بیش از شصت هزار سال برای مردم دلچسب و شیرین و برای مدیران مایه مباهات و مدعا است. برخی مدیران به دنبال دستاورد سازی از این اتفاق فرهنگی اجتماعی هستند. آنها بدشان نمی‌آید که این پروسه ملی و محلی را به نام و نشان خود الصاق کنند.

گامی بزرگ برای ورود خرّم‌آباد به مطالعات جهانی باستان شناسی و پژوهش‌های زیست و زندگی انسان‌های عصر پیش از تاریخ فراهم آمده است. این موضوع پای جامعه جهانی را به حفظ، ارزش‌گذاری، مطالعات بنیادی و ارائه مسیرهای علمی و مستند به باستان شناسی لرستان باز می‌کند. شایسته است که از همه اشخاص، سازمان‌ها، گروه‌های اجتماعی و سازمان‌های مردم نهاد که برای انجام این مهم تلاش کردند قدردانی به عمل آید.

پیروزی بزرگی برای جامعه تشنه و توسعه نیافته لرستان به دست آمد اما، در کنار این پیروزی شکست تلخی را هم تجربه کردیم. فضای رسانه‌ای استان تحت تاثیر هیجان بخش پیروز این دعوای فرهنگی را برجسته کرد و بخش شکست آن را مسکوت گذاشت. برخی مدیران و سازمان‌ها خود را صاحب پیروزی و پیروزی را حاصل تدبیر و تلاش خود قلمداد کردند و البته مدت‌هاست که در این مملکت پیروزی‌ به آسانی صاحب پیدا می‌کند شکست اما همیشه بی صاحب و  یتیم می‌‌ماند.

ثبت درّه‌ خرم‌اباد ترکیبی است از شکست و پیروزی است. ثبت غارهای پیش از تاریخ درّه‌ خرم‌آباد بخش پیروز پرونده است اما حذف دژ فلک‌الافلاک و پل شاپوری از پرونده و پروژه ثبت جهانی شکست بزرگی بود. تلخی این شکست کم از شیرینی آن پیروزی نیست!

بخش پیروز این پرونده کمترین وابستگی به فاکتورهای مدیریتی داشته است. پیروزی در ثبت غارهای پارینه سنگی مربوط به وضعیت خاص غارها و نیز اکتشافات منحصر به فرد و بی بدیل آن در جهان است. قدمت مکان‌ها و شواهد حضور انسان‌های نخستین در این غارها ثبت جهانی ان‌ها را بر افراد و سازمان‌های جهانی تحمیل کرد. نهاد مشورتی یونسکو چاره‌ای جز پذیرش ثبت جهانی این مکان‌های باستانی نداشت وقتی که چندین بار اذعان کرد که تاکنون در هیچ کجای دنیا هیچ مکان تاریخی با این میزان قدمت تاریخی و یافته‌های متنوع در باره زیست و رفتار انسان نخستین وجود ندارد. یونسکو نمی‌توانست از قدیمی‌ترین زیستگاه تائید شده بشری چشم پوشی کند.

بخش پیروز این قضیه مربوط به ماهیت و محتوای خود موضوع است و چندان به عملکرد مدیران مربوط نیست. امری که مدیران آن را مصادره به مطلوب کرده‌اند. اگر این پیروزی برای مدیران و سازمان‌هاست پس آن شکست هم باید به پای همین مدیران و نهادها نوشته شود. از قضا بخش شکست این دعوای فرهنگی نتیجه مستقیم عملکرد مدیران است.
شکست در ثبت جهانی مجموعه فلک‌الافلاک نتیجه اشتباه فاحش مدیران پیگیری موضوع است وقتی که دو یا چند موضوع ناهمگن و بی ارتباط را با هم برای ثبت جهانی پیشنهاد دادند.

پرونده ثبت مواریث تاریخی و باستانی باید از نظر موضوع، محتوا، ارزش تاریخی‌، معماری و طبیعی همگن و هماهنگ باشند. نهاد مشورتی یونسکو مهم‌ترین دلیل رد مجموعه فلک الافلاک و پل شاپوری را ناهمگونی پرونده و درخواست ثبت آثار معماری و مصنوعی بی ارتباط با آثار و علایم طبیعی و زیستی برشمرده است. دژ شاپورخواست و پل شاپوری آثار معماری با عملکرد مهندسی و زیست اجتماعی هستند که روایتگر دوره‌های تاریخی خاصی هستند در حالی که مطالعات غارهای پارینه سنگی ناظر به سکونتگاه‌های طبیعی ومتمرکز بر جنبه‌های علمی و شناخت ابزار و نیز نحوه تفکر و رفتار انسان نئاندرتال است. مدیران و مسئولین پیگیری این پرونده با این اشتباه فاحش دلایل حذف فلک الافلاک و پل شاپوری را فراهم ساختند.

گذشته از آن فقدان مستندات کافی برای جذابیت و معرفی فلک الافلاک و پل شاپوری، عدم وجود راهبردهای حفاظتی یکپارچه، محدودیت در راه‌های دسترسی، ساخت و سازهایی که محوطه اصلی مجموعه‌های باستانی را مخدوش می‌کند، خدشه در چشم‌اندازهای بصری بناها، استحکام بخشی‌های نامرتب همه از دلایلی بود که نهادهای بین‌المللی برای کنار گذاشتن دژ شاپورخواست می‌توانستند به آن استناد کنند. دلایلی که مستقیما در ارتباط با نحوه مدیریت و فعالیت افراد مسئول تعریف می‌شوند.

عنوان درست پرونده «غارهای پیش از تاریخ و مجموعه فلک الافلاک درّه خرم‌آباد» بوده است. این پرونده ۱۷ اثر را پیشنهاد داده است. بخش اول این مجموعه با پیروزی به ثبت رسیده است. اگر این پیروزی برای شما و به نام شما است پس شکست بخش دوم این پرونده هم مستقیما بر عهده شما است. از انصاف به دور است که پرچم پیروزی را بردارید اما زیر بار مسئولیت شکست نروید.

آن پیروزی نتیجه عوامل طبیعی و ویژگی‌های انحصاری مجموعه غارهای پیش از تاریخ بود و این شکست حاصل اشتباهات مدیریتی شما.

هفت غار و پناهگاه صخره‌ای، سه پل، یک قلعه، یک باغ تاریخی، رودخانه و چهار بنای تاریخی. از این مجموعه هفده‌گانه فقط غارهای پیش از تاریخ توانسته‌اند مجوز ثبت جهانی بگیرند. مدیران و مسئولین پرونده ثبت جهانی نتوانسته‌اند دلایل کافی و مستندات قانع کننده در اختیار نهادهای مشورتی یونسکو بگذارند. نقص و تاتمامی پرونده ثبت فلک الافلاک و پل شاپوری دستپخت مدیران و افراد مسئول پرونده است. شایسته است اهالی رسانه و مدیران مدعی که این روزها ثبت آن هفت غار پارینه سنگی را همتا و همسنگ ثبت جهانی درّه و شهر خرم‌آباد جا زده و طوری وانمود می‌کنند که صد در صد مطلوب حاصل شده است اندکی هم در مورد آن ده اثر حذف شده به افکار عمومی پاسخ دهند.

از انصاف به دور است که پرچم پیروزی را بردارید اما زیر بار مسئولیت شکست نروید. آن پیروزی اگر چه نتیجه عوامل طبیعی، لطف خدا، حضور اجداد اولیه در این سرزمین و ویژگی‌های منحصر به فرد مجموعه بوده است اما مبارک شما و به نام شما. لطفا دوغ و دوشاب عملکرد خود را ب عهده بگیرید. نمی شود دوشاب پیروزی مال شما باشد و دوغ شکست برای دیگران!/ یافته نیوز