سید حسین صادقیان

قبل از هر چیز درگذشت جمعی از هموطنانمان را که مظلومانه در سیل ناگهانی شیراز، لرستان وگلستان گرفتار شدند تسلیت عرض نموده و از خداوند متعال صبر و شکیبایی برای بازماندگان مسئلت دارم.

قصدم از نگارش این متن واکاوی بخش کوچکی از حقایقی است که منجر شده سیل در لرستان معلول بحرانی دیگر باشد و آن هم عاملی به نام «بحران وزارت نیرو» است.
اما اینکه وزارت نیرو چگونه عامل سیل در لرستان شده سعی میکنم به طور مختصر در چند سطر کوتاه توضیح دهم!

۱- مطالعات برنامه ریزی منابع آب در حوضه های آبریز کرخه، دز و کارون قبل از انقلاب توسط مشاورین خارجی انجام گرفته که اسناد آن در آرشیو سازمان آب و برق خوزستان موجود است. مطابق این مطالعات ۳ سد برای حوضه آبریز کرخه پیش بینی می شود تا تعادل در این حوضه آبریز بعد از احداث سدها برقرار شود.
سد کرخه، سد سیمره و سد گاوشمار(معشوره).
بر اساس این مطالعات اولویت اول نیز سد گاوشمار (معشوره) بوده که بایستی به لحاظ موارد فنی قبل از بقیه سدها ساخته می شد.
بعد از انقلاب این مطالعات توسط شرکت مشاور مهاب قدس ۲ بار بازنگری شده است.
بار اول حجم سد معشوره کاهش نداشته و همچنین بر خلاف مطالعات قبل از انقلاب سد کرخه در ابتدا ساخته شده و بعد سد سیمره و تا کنون بنا بر علت‌هایی که عنوان خواهد شد سد معشوره ساخته نشده است.
در بازنگری دوم که مسبب آن مستقیم نمایندگان استان خوزستان و ترس وزارت نیرو از تعداد بالای نمایندگان استان خوزستان بوده متاسفانه حجم مخزن سد گاوشمار به صد میلیون متر مکعب کاهش یافته و نیروگاه برق آبی آن حذف شده همچنین در طرح اول قرار بر زیر کشت رفتن ۳۶هزار هکتار از اراضی دشت کوهدشت و چگنی بوده که بنا بر آخرین مصاحبه ی مدیر عامل شرکت آب منطقه ای در بخش کشاورزی تنها تخصیصی برای کشت گلخانه ای در نظر گرفته شده!

۲-مطالعات دیگر سدها و شبکه های آبیاری و زهکشی لرستان همزمان با سدها و شبکه های آبیاری و زهکشی خوزستان شروع شده اما توسعه منابع آبی در خوزستان انجام شده ولی در لرستان تنها چندین سد کوچک ساخته شده و سدهای اصلی همچنان با فشار نمایندگان استان خوزستان مرتب در حال بازنگری هستند!
۳- در سیلاب‌های اخیر لرستان و خسارت بسیاری که این استان دید، تنها روز اول معاونت آب وزارت نیرو اشاره ای به عدم توسعه منابع آب در لرستان کرد و بعد از آن مشخص نیست که چطور خبرهای پایگاه‌های وزارت نیرو متمرکز به خوزستان شده و با سیاستگذاری وزارت نیرو ریاست جمهوری که قرار بود به لرستان سفر کند مسیرش را عوض کرد و هواپیمایش سر از خوزستان درآورد.

۴- حضور ریاست جمهوری در خوزستان باعث شد علی رغم خسارت های ناشی از نادیده گرفتن مطالعات اولیه توسعه منابع آب در حوضه کرخه و دز و نادیده گرفتن علت در خطر افتان استان خوزستان یعنی عدم توسعه منابع آب در لرستان منجر به افتتاح ۲۹۵ هزار هکتار از طرح ۵۵۰ هزار هکتاری شبکه آبیاری و زهکشی استان خوزستان شد که عمدتا پایین دست سد کرخه واقع شده است.
پیش از این خبرها حاکی از این بود که ادامه طرح ۵۵۰ هزار هکتاری با اما و اگرهایی همراه شده و بحث هایی راجع به تخصیص آب آن مطرح است.
همچنین ریاست جمهوری با طرح افزایش ارتفاع سد دز موافقت کرده است.
این در حالی است که مناطق بسیاری از استان لرستان در محاصره سیلاب بوده و سیل جان هزاران نفر را در لرستان تهدید می‌کند و ریاست جمهوری با فرستادن وزیر بهداشت و درمان که هیچ سنخیتی با اوضاع موجود نداشته به تمسخر مردم لرستان پرداخته و پایگاه خبری وزارت نیرو هیچ خبری از وضعیت لرستان منتشر نمی‌کند و تنها به شوآف حضور وزیر نیرو در خوزستان پرداخته است.

۵- بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶، دکتر روحانی در ابتدا مهندس بیطرف را به عنوان وزیر پیشنهادی نیرو معرفی نمود که با میدان‌داری نمایندگان استانف خوزستان و زیر سوال بردن سیاست‌های وزارت نیرو در بخش سد سازی و انتقال آب منجر به عدم رای اعتماد مجلس به مهندس بی‌طرف شد.
بعد از مهندس بی‌طرف ریاست جمهوری دکتر اردکانیان را معرفی کرد و این در حالی بود که دکتر اردکانیان اولین مغز سیاستگذار وزارت نیرو در زمان تصدی مهندس بی‌طرف بر وزارت نیرو بود.
در واقع یکی از مسببین انتقادهای نمایندگان به مهندس بی‌طرف دوباره به مجلس معرفی شد، اما اینبار دکتر اردکانیان با شعار مدیریت یکپارچه منابع آب به مجلس آمد و توانست همه ذی نفعان استانی را مجاب کند به او رای اعتماد دهند!

۶- اما اکنون و با توجه به سیلاب‌های اخیر و نقش سدها موجود در خوزستان به نظر می‌رسد تیم فکری دکتر اردکانیان روی به اثبات سیاست‌های انجام شده در زمان تصدی مهندس بی‌طرف آورده و تمام امکانات وزارت نیرو را به استان خوزستان منتقل نموده تا برنامه عظیم توجیه سیاست های غلط توسعه نامتقارن منابع آب را که پیش از این زیر سوال بوده توجیه کرده و دهان همه ی منتقدان را ببندد و شعار مدیریت یکپارچه منابع آب را به کلی فراموش کرده است!

۷- این روزها وزیر نیرو و ریاست جمهوری در خوزستان فقط راجع به خوزستان صحبت کرده و تنها از کلمه مهار سیلاب‌های بالا دست استفاده می‌کنند و حتی یک کلمه نگفتند این سیلاب‌ها حاصل از روان آب‌های جاری از استان لرستان هستند.
به نظر می‌رسد کلمه استان لرستان یک کلمه ممنوعه شده و گفتن آن موجب جلب توجه کارشناسان و سوالات متعددی از وزارت نیرو می‌شود که وزارت نیرو از آن ترس دارد!
باید دید آیا زهر چشمی که نمایندگان استان خوزستان به پشتوانه ی کارشناسی سازمان آب و برق خوزستان در جریان رای عدم اعتماد به مهندس بیطرف از وزارت نیرو گرفتند باعث شده سیاستگذاری وزارت نیرو در اختیار سازمان آب و برق خوزستان و نمایندگان استان خوزستان قرار گیرد و وزارت نیرو از استان خوزستان می‌ترسد یا بحث دیگری در میان است!

۸- نمایندگان استان لرستان بعد از سالها اهمیت موضوع را درک کرده و انتقادات تندی را بر علیه سیاست های وزارت نیرو مطرح نمودند و وعده‌ای استیضاح وزیر نیرو را دادند که باید دید چقدر بر سر وعده های خود خواهند ماند و از شعار مدیریت یکپارچه منابع آب دفاع خواهند کرد و حقوقی که در این ۴۰ سال از لرستان ضایع شده است را می‌توانند به مردم برگردانند.