سرمایه اجتماعی، اساسا روی سخنش با نوع جهان بینی، برنامه ها و اقدامات دولت ها و دولتمردان است.
دولتهای عاقل و بالغ همواره مشارکت جو ، دانایی محور و متکی به آراء مردم بوده وخود را در طول مردم می بینند نه در عرض مردم و دوست دارند مردم همواره حامی و پشتوانه تصمیمات، جهت گیریها و اقدامات آنها باشند. چرا که دولت بدون مردم بی معناست. دولتهایی که حقوق شهروندی را آموزش و بسط و گسترش می دهند و هزینه های مادی و معنوی آنرا متقبل می شوند و اساسا دولتهایی که مردم خود را به عنوان ارزشمندترین دارایی جامعه تصور می نمایند، دارای سرمایه اجتماعی مستحکمی نیز می باشند. دولتهایی که در آنها نظام شفافیت و پاسخگویی بسیار روشن و قابل دسترس و مشخص بوده و گردش آزاد اطلاعات در آن جاری و ساری است، دارای سرمایه اجتماعی بسیار قدرتمندی هستند. دولتهایی که دائم در کارهای جزیی و روزمره مردم دخالت نمی کنند و مردم برای امور مربوط به سبک زندگی و سرنوشت و طرز سلوک خود، آزادی بیان و قدرت انتخاب معقولی دارند، این دولتها از سرمایه اجتماعی خلاق و فعال و مبتکری برخوردار بوده و در نتیجه؛ دولت هزینه های کمتری را متقبل میشود و طبعا، کارایی و اثربخشی بیشتری دارند کما اینکه در عرصه تجارت و تولید و صادرات و… نیز از خاصیت رقابت پذیری و انعطاف بیشتری (بخاطر پشتوانه سرمایه اجتماعی خود) برخوردارند.
در واقع دولت خوب و حکمرانی مطلوب و شایسته( به مفهوم عام) دولتی است که در آن :
قوه مجریه ؛ خادم باشد.
قوه مقننه ؛ عاقل باشد.
قوه قضاییه؛ عادل باشد.
و البته مردم بواسطه فاکتورهای فوق و تعلیم و تربیت ( آموزش و پرورش) مناسب، دانا باشند.

سرمایه اجتماعی بخش مهمی از ثروت ملی و بین المللی یک جامعه تلقی شده و عبارت است از هنجارها یا ارزشهای به اشتراک گذاشته شده که موجب تقویت روحیه مسئولیت پذیری، همکاری، همفکری و تعاملات سازنده فردی و اجتماعی می شود.
سرمایه اجتماعی دارای دو لایه درونی ( اعتماد ) و بیرونی ( مشارکت ) می باشد. وقتی دولت به مردم می گوید دلارهای خود را به من بفروشید تا مشکلات ارزی برطرف شود یا بروید در سایت و داوطلبانه از یارانه گرفتن انصراف بدهید و مردم آنطور که باید و شاید توجه و استقبال نمی کنند ؛ این بدان معناست که ” اعتماد ” و ” مشارکت ” تضعیف شده یا وجود ندارد.
مثلا سالهاست که دولت ما در مقابل افزایش حقوق قشر مهمی از جامعه یعنی کارگران و کارمندان برمبنای تورم واقعی مقاومت می کند و بی تفاوت است که طبعا این رویکرد باعث شکاف بیشتر بین مردم و دولت می شود. دولت مبتنی بر صداقت و درستی، ضعفها وکمبودهای خود را از جیب مردم تامین نمی کند. مثلا دولتها از مردم خود انواع مالیاتها را اخذ می کنند تا با یکسری از ساز و کارها و با ایجاد ارزش افزوده؛ نتایج و برآیند مالیاتهای اخذ شده از مردم را در جهت رفاه و آسایش همان مردم بکار بگیرند. حال اگر یک دولت بواسطه سوءمدیریت و اشتباه و فقدان استراتژی مناسب و… نمی تواند از مالیات مردم در جهت رفاه و آسایش آنان استفاده کند؛ خوب چرا مردم باید هزینه ها و عواقب و فشارهای آنرا تحمل کنند؟!این دقیقا نابود کننده و تضعیف کننده سرمایه اجتماعی است. بنده سالهای سال عضو انجمن اولیاء و مربیان مدارس فرزندانم بوده ام و هر گاه که مدرسه والدین دانش آموزان را دعوت می کرد برای حضور در مدرسه؛ مردم بدلیل ضعفهایی که در آموزش و پرورش وجود دارد همواره می گفتند؛ حتما باز پول می خواهند که ما را دعوت کرده اند. این یعنی نابودی سرمایه اجتماعی و متاسفانه درصد بسیار کمی از والدین در مدرسه حاضر می شدند. مطابق آمارهای موسسات تحقیقاتی بین المللی نظیر لگاتوم، بهترین رتبه سرمایه اجتماعی در جهان متعلق به کشورهای سوییس، نروژ، فنلاند و دانمارک بوده و رتبه سرمایه اجتماعی ایران تقریبا رتبه صدم دنیاست. لطفا سرمایه اجتماعی را جدی بگیرید./حسن خسروی