دامنه مجاز نوسان قیمت یکی از مهم‌ترین قوانینی است که در بازارهای مالی به‌ عنوان عامل کنترلی در برابر نوسان‌های قیمت سهام و به ‌منظور کاهش نوسان بازار در اثر تصمیمات هیجانی استفاده می‌شود. دامنه مجاز نوسان، حدود قیمتی سقف و کفی است که هر سهم در هر روز کاری می‌تواند داشته باشد و قیمت تنها می‌تواند در این محدوده حرکت کند. در واقع این دامنه محدوده مجاز برای نوسان قیمت سهم است.

البته طیف طرفداران و منتقدان دامنه نوسان بسیار گسترده است، زیرا اینکه میزان دامنه نوسان چقدر باشد و اینکه اصلا باید در بازار سرمایه دامنه نوسان وجود داشته باشد یا خیر همواره محل بحث کارشناسان بوده است و بسیاری از صاحب نظران بازار سرمایه نیز بر این باورند که برای بهبود روند معاملات بورس باید به سمت افزایش دامنه نوسان و در نهایت حذف کامل آن حرکت کرد، زیرا روندهای هیجانی مثبت و منفی با وجود دامنه نوسان، باعث انحراف بیشتر معاملات بورس می‌شود.

روزهای پر فراز و نشیب دامنه نوسان

دامنه نوسان در بازار سرمایه ایران طی دو سال گذشته و همراه با روزهای پرصعود و پرنزول بازار، روزهای پرنوسانی را از سر گذارنده است. به طوری که از ۲۵ بهمن‌ سال ۱۳۹۹ از مثبت و منفی پنج به مثبت شش و منفی دو تغییر کرد؛ تصمیمی که توسط شورای عالی بورس و با هدف تعادل‌بخشی به این بازار گرفته شد. البته عمر این تصمیم حدود سه ماه بود و دامنه نوسان از ابتدای اردیبهشت سال ۱۴۰۰ به مثبت شش و منفی سه افزایش یافت و در نهایت از  ۲۵ اردیبهشت همان سال، دوباره دامنه نوسان قیمت همه شرکت های حاضر در بورس و فرابورس، متقارن و در محدوده مثبت و منفی پنج درصدی داد و ستد شد.

تحقق وعده افزایش دامنه نوسان

با روی کار امدن دولت جدید و پس از آنکه مجید عشقی عنوان دار ریاست سازمان بورس شد، اعلام کرد باز کردن دامنه نوسان در دستور کار این سازمان قرار دارد. وی همچنین در اخرین نشست خبری خود در سال گذشته نیز دوباره از اصلاح تدریجی دامنه نوسان از اوایل سال ۱۴۰۱ خبر داد و گفت: تغییر دامنه نوسان در برنامه سازمان بورس است، اما این موضوع نیازمند روشن شدن برخی ابهامات از جمله بودجه و ریسک‌های سیاسی است. پیش از این اعلام کرده بودم که اصلاح دامنه ابتدا از شرکت‌های بزرگ آغاز می‌شود و اکنون برنامه این است که از یک تاریخی به بعد اصلاح به صورت تدریجی و با یک درصد آغاز خواهد شد. این روند در مقاطع سه ماهه و با توجه به بازخورد بازار بازبینی خواهد شد.

در نهایت وعده عشقی به تحقق پیوسته و دامنه نوسان روزانه قیمت در بازار اول (تابلو اصلی و فرعی) بورس تهران از روز دوشنبه، ۲۹ فروردین ماه، مثبت و منفی ۶ می شود.

تاثیر افزایش دامنه نوسان بر رونق بیشتر بورس

در این راستا، حسین کاظم زاده – کارشناس بازار سرمایه – در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به وضعیت دامنه نوسان در سال‌های قبل، اظهار کرد: سال ۱۳۸۷ معاملات بسیار کم رونق، دامنه نوسان دو درصدی و رکود دوره دولت نهم باعث شده بود بسیاری از نمادها روزهای متمادی بدون معامله باشند. در همان سال  دامنه نوسان به سه درصد افزایش پیدا کرد. به مرور در سال های بعد ابتدا به چهار درصد، در سال ۱۳۹۴ به پنج درصد رسید و از آن زمان دامنه نوسان به غیر از چند مقطع کوتاه در دو سال گذشته، ثابت بوده است.

وی با تاکید بر اینکه اولین و مهمترین تاثیر افزایش دامنه نوسان در معاملات، افزایش حجم و ارزش معاملات است، گفت: زمانی که دامنه نوسان دو درصد بود، بسیاری از نمادها با اینکه باز بودند بعضا ۵۰ روز معامله نمی شدند. زمانی که دامنه نوسان از دو به پنج درصد رسید بورس ایران توانست به بازاری جذاب تبدیل شود.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: باید توجه کرد که قیمت سهم بنا به متغیرهای کلان و خرد اقتصادی و عرضه و تقاضای سهم دچار تغییر می شود. هر چقدر این تغییرات طبیعی و سریعتر خود را در قیمت نشان دهد هم رونق بیشتر و هم احتمال تشکیل حباب کمتر می شود. امیدوارم افزایش دامنه نوسان که از فردا، مثبت و منفی ۶ درصد خواهد بود و به مرور به ۱۰ درصد خواهد رسید، بتوند باعث رونق بیشتر بازار سهام شود.