امروزه يكي از مشكلات عمده شهرها همزمان با رشد آهنگ شهر نشینی و افزایش ساخت و ساز ها، رواناب ناشي از بارندگي در اين مناطق و به تبع آن ايجاد آب گرفتگي و وقوع سيلاب مي باشد. اگر چه در بسیاری از شهرهای دنیا با توجه به سطح رفاه اجتماعی سیستم رواناب شهری از سیستم انتقال فاضلاب خانگی جدا بوده و براساس حجم فاضلاب و رواناب ناشی از بارندگی سیستم‌های جمع آوری و دفع رواناب شهری و فاضلاب بخوبی پاسخگوی نیازها می‌باشد و ضرورت پیدا می‌کند، ولی در برخی از مواقع وجود این سیستم‌ها برای انتقال کل رواناب شهری لازم نمی‌باشد.

با توجه به سطوح زياد معابر شهري و پوشش كاملا غير قابل نفوذ آسفالت در هر نوبت بارش حجم قابل توجهي رواناب توليد و تبدیل به بحران می گردد که دلیل عمده آن کاهش نفوذپذیری به دلیل توسعه مناطق شهری و همچنین وجود سیستم‌های جمع آوری رواناب با عمر بالا، از دلایل عمده وقوع سیلاب در مناطق شهری می‌باشد که کنترل آن به سختی امکان پذیر می باشد. شهرها در جریان رشد و توسعه خود، در محیط هیدرولوژیکی طبیعی، اختلال ایجاد می‌کنند و در بی‌نظمی خود صدمه می‌بینند. تشدید خطر سیل و آب‌گرفتگی معابر که منجر به افزایش هزینه‌های نگهداری شهر و خسارات احتمالی جانی و مالی خواهد شد تا حد زیادی ناشی از اثرات توسعه شهری و تغییرات شدید به وجود آمده، در الگوی زهکشی طبیعی است. در صورت عدم زهکشی مناسب، رواناب ناشی از بارش‌های شهری امکان سیلاب در سطح شهر را افزایش می‌دهد. از این رو، کنترل وقایعی مانند آب گرفتگی معابر، اختلال در سیستم عبور و مرور، آلودگی سطوح شهری، به واسطه جاری شدن رواناب آلوده و سیل‌زدگی مناطق مسکونی و تامین امنیت جانی، مالی و روانی شهروندان همواره باید دغدغه خاطر طراحان و برنامه‌ریزان شهری و مهندسین آب قرار گیرد.

لذا تلاش برای به حداقل رساندن این مشکل در شهر خرم آباد با ارائه راهکارهای ذیل می تواند در جلوگیری از حوادث مشابه تا حدودی راهگشا باشد.

قبل از احداث کانال یا شبکه دفع آبهای سطحی مطالعات دقیقی صورت گیرد این مطالعات شامل بررسی عوارض موجود در منطقه، توپوگرافی، زمین شناسی، خاک، میزان فرسایش و نفوذپذیری، شیب موجود، جهت شیب منطقه مورد نظر می باشد.

در مرحله بعدی با بازدید و برداشتهای میدانی در منطقه کلیه اطلاعات بررسی گردد. با استفاده از نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) می توان بهترین مسیر را برای هدایت آبهای ناشی از بارندگی به سوی کانالهای موجود طراحی نمود. بدین ترتیب میتوان به کمک مدل رقومی ارتفاعات (DEM) شیب مناطق مورد نظر را محاسبه کرد. همچنین جهت شیب و جهت جریان آبهای ناشی از بارندگی را بررسی نمود و مسیری را طراحی کرد که از لحاظ شیب و مصالح به کار رفته استاندارد باشد. همچنین می توان مناسب ترین محله برای احداث دریچه های فاضلاب را تعیین کرد تا آب ناشی از بارندگی کاملاً به داخل آنها هدایت شود.

جدول عریض ضلع شرقی خیابان انقلاب که از میدان ۲۲ بهمن شروع و تا بیمارستان عشایر ادامه دارد، در زمان پیک به دلیل عدم گنجایش دبی بالای آب در روزهای بارانی جوابگوی رواناب ناشی از بارندگی نبوده و علاوه بر سطح خیابان انقلاب عملاً امکان تشخیص پلها بر روی جدوال را غیر ممکن و باعث بوجود آمدن حوادث تلخ و ناگوار برای همشهریان می گردد، در صورتیکه چنانچه این آب به ضلع غربی خیابان هدایت و قسمتی از آن از طریق خیابان های بعثت و شهید دلفان به سمت رودخانه هدایت گردد، شاهد مشکلات کمتری خواهیم بود.

همچنین می توان با آموزش شهروندان و آشنایی آنها با فرهنگ شهرنشینی نه صرفاً شهرگرایی تا حدودی از افزایش زباله در مسیرهای جریان آب جلوگیری کرد.

منابع:

۱- اسلامیان. س، نادری. م، اخروی. سعید، ” راهکارهای مدیریتی رواناب و رفع‌گرفتگی معابر شهری “.

۲- اسلامیان. سعید، نصری. م، رحیمی. ن، ” بررسی دوره‌های ترسالی و خشک‌سالی و اثرات آن بر تغییرات منابع آب حوضه آبخیز دشت بوئین “. جغرافیا و برنامه‌ریزی طبیعی، ۱۳۸۸